Stres jest naturalną reakcją ludzkiego organizmu na różne doświadczenia i zdarzenia, zwykle o charakterze nieprzyjemnym. Działać on może dwojako: mobilizująco lub deprymująco. Najbardziej szkodliwy dla zdrowia jest stres długotrwały oraz wyjątkowo silny o negatywnym, demobilizującym wektorze.
Jakie interwencje są najbardziej efektywne w obszarze radzenia sobie ze stresem?
Stres przyjmuje bardzo różne formy. Pierwszym krokiem psychologa powinno być dotarcie do źródła odczuwanego napięcia. Praca terapeutyczna w tym zakresie przebiega mniej więcej typowo – wywiad, obserwacja, rozmowa. Bardzo istotne jest poznanie kontekstu poprzednich doświadczeń klienta oraz środowiska, w jakim funkcjonuje. Ważnym elementem pracy jest też fizyczne umiejscowienie stresu w ciele. „Stres stresowi nie równy” – opowiada Aleksandra Czapek – psycholog i terapeuta w trakcie szkolenia poznawczo – behawioralnego. Wiele osób deklaruje stres,
jako fizyczne napięcie odczuwane w ciele na skutek konfliktów czy trudności w relacjach. „Aby pomóc klientowi zredukować poziom odczuwanego stresu najczęściej sięgam po interwencje behawioralne” – dodaje psycholog podkreślając wagę – między innymi – treningów oddychania (takich jak trening Jacobsona czy oddychanie przeponą) w redukcji stresu. Konkretne metody pracy dobiera się jednak ściśle pod indywidualne potrzeby klienta.
Trening Jacobsona – czym jest i dlaczego warto go stosować?
Trening Jacobsona, inaczej zwany progresywną relaksacją mięśni, jest techniką relaksacyjną zakładającą, że stany napięcia manifestują się przez myślenie o życiu w sposób kompulsywny. Technika Jacobsona polega na przejściu z relaksacji stopniowej (czyli napinanie pojedynczych grup mięśni) do zróżnicowanej (czyli takiej, w której podczas napięcia pojedynczej grupy mięśni inne pozostają rozluźnione). W trakcie treningu przechodzi się z pozycji leżącej do pozycji stojącej, a następnie do wykonywania różnych czynności. Trening ten pomaga przeciwdziałać stanom
lękowym i stresowym, poprawia jakość snu oraz polepsza pracę narządów wewnętrznych.
Trening Jacobsona.
1.
•Zaciśnij obie pięści – zwróć uwagę na napięcie dłoni i przedramion – rozluźnij się.
•Dotknij palcami barków i podnieś ramiona – odnotuj napięcie bicepsów i ramion – rozluźnij się.
•Wzrusz ramionami, podnieś je jak najwyżej – zwróć uwagę na napięcie barków – rozluźnij się.
•Zmarszcz czoło – zwróć uwagę na napięcie czoła i okolicy oczu – rozluźnij się.
•Zaciśnij powieki – odnotuj napięcie – rozluźnij mięśnie z lekko przymkniętymi oczami
•.Przyciśnij język do podniebienia – zwróć uwagę na napięcie w jamie ustnej – rozluźnij się.
•Zaciśnij zęby – odnotuj napięcie w jamie ustnej i szczęce – odpocznij.
2.
•Odrzuć głowę do tyłu – zauważ napięcie karku i górnej partii pleców odpocznij.
•Opuść głowę, przyciśnij brodę do piersi – zauważ napięcie karku i barków – rozluźnij się.
•Wygnij plecy w łuk odsuwając się od oparcia krzesła i cofnij ramiona do tyłu – zauważ napięcie pleców i barków – odpocznij.
•Weź głęboki oddech i zatrzymaj powietrze – odnotuj napięcie klatki piersiowej i pleców – odpocznij.
•Zrób dwa głębokie oddechy, zatrzymaj i wydychaj powietrze – zauważ, że oddech staje się wolniejszy i spokojniejszy – odpocznij.
3.
•Wciągnij brzuch, staraj się docisnąć go do kręgosłupa – odnotuj uczucie napięcia brzucha – rozluźnij się, oddychaj regularnie.
•Napnij mięśnie brzucha – zauważ naprężenie w brzuchu – odpocznij. Napnij pośladki tak, aby się na nich lekko podnieść – zauważ napięcie – odpocznij.
•Ściągnij uda wyprostowując nogi – zauważ napięcie – odpocznij. Skieruj palce u nóg do góry, ku twarzy –
odnotuj napięcie stóp i łydek – odpocznij.
•Podkurcz palce u nóg tak, jakbyś chciał je zagrzebać w piasku – zauważ napięcie w podbiciu stóp – odpocznij.
Na podstawie wywiadu z Aleksandrą Czapek, rozmawiała Monika Paderewska.