Niektóre źródła podają, iż wiek senioralny zaczyna się po ukończeniu 70 (lub nawet 75) roku życia. W praktyce uznaje się jednak, że seniorem można nazywać osobę, która przekroczyła wiek 60 lat. „Bycie seniorem to jednak przede wszystkim stan umysłu” – komentuje Joanna Jarocka, psycholog i psychoterapeutka, pracująca na co dzień ze starszymi osobami.
Problemy wieku senioralnego
Osoby w podeszłym wieku cierpią przede wszystkim na problemy z pamięcią, co pozytywnie koreluje ze zwiększonym poziomem izolacji społecznej oraz odbieraniem ich jako osób drażliwych, powtarzających co rusz te same historie.
Z tego zamkniętego koła często bierze się poczucie braku zrozumienia, które bardzo często deklarują seniorzy. Zbudowanie atmosfery wzajemnego szacunku i zaufania jest kluczowe, by pozwolić im otworzyć się i podzielić bogatym doświadczeniem życiowym.
„Babciu to, dziadku tamto…” „Zajmij się babciu/dziadku naszym domem, gotuj nam zupy, ty już nie masz żadnych potrzeb”. To nie jest prawda. Są osoby, które spełniają się opiekując się wnukami czy gotując rodzinie. Często
jednak narzucane obowiązki przerastają seniorów, którzy szybciej się męczą i potrzebują więcej odpoczynku niż osoby młodsze. Nierzadko deklarują oni także, że dzieci/wnuki nie szanują ich prywatnej przestrzeni lub czasu odpoczynku – a przecież z wiekiem stajemy się coraz mniej cierpliwi, mamy gorsze samopoczucie i potrzebujemy więcej czasu dla siebie.
Praca terapeutyczna z osobą starszą
„Zdaję sobie sprawę, że nie każda osoba mogłaby pracować z osobami starszymi” – opowiada Joanna. Praca terapeutyczna z seniorami dzielona jest zazwyczaj na zajęcia grupowe oraz terapię indywidualną. Podczas warsztatów grupowych wykonywane są ćwiczenia wzmacniające pamięć, rozwijające funkcje poznawcze, wzmacniające więzi społeczne. Często uczestnicy inspirują siebie wzajemnie i motywują do aktywności. Praca indywidualna z seniorem wygląda bardzo podobnie do terapii osoby młodszej, dotyczy jednak nieco innych problemów – przede wszystkim relacji z dziećmi oraz poczucia osamotnienia. Należy pamiętać, że osoby starsze mają swoje nawyki i przyzwyczajenia, z którymi są bardzo blisko związane i mogą być przez to mniej otwarte na inne, nowe idee.
Jak aktywizować seniora?
Powstaje wiele organizacji stawiających sobie za cel aktywizację osób starszych, np. kluby seniora powstające w całej Polsce w ramach funduszy europejskich. Seniorzy spotykają się cztery razy w tygodniu; mają zajęcia z psychologiem, rehabilitantem; mają zajęcia wf-u czy rękodzieła; jeżdżą na wycieczki; odwiedzają teatry, kina i centra kultury. Wielu seniorów – podczas pandemii – deklarowało osamotnienie spowodowane brakiem tych zajęć i tęsknotą za klubem. „Praca z seniorem to cudowne uczucie. Nie dość, że codziennie wychodzę do pracy z radością, to jeszcze dostaję za to
wynagrodzenie” – podsumowuje psycholog.
Na podstawie wywiadu z Joanną Jarocką, rozmawiała Monika Paderewska.