EMDR jest zintegrowanym podejściem psychoterapeutycznym kładącym nacisk na procesy przetwarzania informacji i pamięć trudnych doświadczeń. Terapia odwrażliwiania i przetwarzania ruchu gałek ocznych została zaproponowana przez amerykańską psycholog i pedagog Francine Shapiro, która zauważała, że szybkie i powtarzające się ruchy gałek ocznych – wykonywane w określonym kontekście – mogą zmniejszać intensywność niepokojących myśli i emocji. Terapia EMDR, korzystając z wiedzy neurofizjologicznej, bazuje na tej naturalnej zdolności ludzkiego mózgu umożliwiającej leczenie urazów psychicznych.
EMDR jako stopniowe „gojenie się rany”
„Gdy jakieś ciało obce lub powtarzające się urazy podrażniają ranę, gojenie zostaje zablokowane” – opowiada psycholog Urszula Makara – „Dopiero interwencja z zewnątrz pozwala na wznowienie tego procesu. Tutaj jest dokładnie tak samo.” W przypadku urazów psychicznych, większość trudnych dla człowieka wydarzeń „goi się” – a mówiąc językiem terapii EMDR – przetwarza się sama. Proces ten obejmuje, między innymi, komunikację między ciałem migdałowatym, hipokampem i korą przedczołową. Terapia EMDR pomaga mózgowi przetworzyć trudne wspomnienia poprzez przeniesienie ich do kory przedczołowej, co w efekcie powoduje wznowienie się ran psychicznych. Nieodłączny element terapii EMDR stanowi stymulacja bilateralna, dzięki której uwalnia dominujące w mózgu człowieka fale delta, pojawiające się w fazie snu wolnofalowego. W ten sposób dochodzi do przeniesienia wspomnień z ciała migdałowatego do kory nowej, co umożliwia jego ponowne przetworzenie.
Jak wygląda EMDR w praktyce? Czego spodziewać się na sesji?
Sesja terapii EMDR składa się z ośmiu faz. Tradycyjnie, rozpoczynamy od uzyskania zgody na sesję od klienta, zbieramy wywiad i edukujemy na temat terapii. Typowa sesja polega na zastosowaniu fazy desensytyzacji, czyli odwrażliwiania za pomocą bilateralnej stymulacji. W porozumieniu z klientem ustala się formę przetwarzania emocjonalnego, którą zazwyczaj stanowią dłonie terapeuty. Zadaniem klienta jest patrzenie przed siebie z otwartymi oczami i podążanie wzorkiem za kołyszącą się dłonią psychologa. Podczas sesji, terapeuta prosi klienta o udzielenie informacji o odczuwanym poziomie dystresu korzystając ze skali SUD (Subiektywne Uczucie Dystresu). Dzięki temu możliwe jest monitorowanie postępów terapii.
EMDR – kiedy terapia jest pomocna?
Terapię EMDR wykorzystuje się przede wszystkim w leczeniu PTSD, czyli zaburzeń stresu pourazowego. Badania pokazują, że jest ona przydatna i efektywna także w terapii innych zaburzeń, takich jak zaburzenia obsesyjno – kompulsywne, lękowe czy odżywania. „W gabinecie najczęściej spotykam jednak osoby po wypadkach komunikacyjnych” – opowiada Urszula Makara.
Na podstawie wywiadu z Urszulą Makarą, rozmawiała Monika Paderewska.