Zachodzące zmiany
To, co w pierwszej chwili rzuca się w oczy, to rzeczy, zdjęcia i wspomnienia, jakie zostają po zmarłej osobie. Jednak przede wszystkim uwagę należy zwrócić na fakt, jak bardzo dużo dzieje się w emocjach osoby doświadczającej straty. Może ona przeżywać cały szereg emocji – od silnego smutku do burzliwego płaczu, napadów złości, a nawet ulgi. Przebywając z taką osobą z największym prawdopodobieństwem choć raz usłyszymy zdanie: „Ja nie wierzę, że to się wydarzyło; jeszcze się spotkamy”. Zanegowanie rzeczywistości śmierci stanowi często pierwszy etap adaptacji do nowej codzienności. „Klienci bardzo różnie przechodzą żałobę” – opowiada Jagoda Migoń – psycholog i psychoterapeutka w trakcie certyfikacji – „i to jest w porządku”.
Jak pracować z osobami w żałobie?
Kluczową rolę w przeżywaniu żałoby odgrywa wsparcie w najbliższym otoczeniu. Ale nie tylko. „Ważnym punktem pracy terapeutycznej z żałobą jest uznanie emocji, które się w kliencie pojawiają, nazwanie ich i wyrażenie” – jest to dobra droga ku ostatecznemu uznaniu i akceptacji straty. Adaptując się do nowej sytuacji, jednostka uczy się funkcjonowania w zupełnie nowy dla niej sposób. Proces ten, tak bardzo indywidualny, trwa czasem pół roku, kiedy indziej kilka lat. W tym czasie klient uczy się integrować własne doświadczenia i układa swoje życie na nowo, jednocześnie nie odtrącając wspomnień związanych ze zmarłym. „Tak naprawdę te wszystkie silne emocje, które pojawiają się w momencie doświadczenia straty czy żałoby są informacją o tym, że ta relacja była ważna dla klienta” – dodaje psycholog.
Ile trwa żałoba?
W literaturze okres pół roku uznaje się za średni czas przeżywania żałoby. Jeśli sytuacja dotyczy osoby najbliżej tj. współmałżonka, rodzica bądź dziecka czas ten wydłuża się do około roku. „Większość klientów mieści się w tych ramach czasowych, jednak nie to jest najważniejsze” – konkluduje Jagoda. Psycholog przyznaje, że żałoba trwająca dłużej niż rok faktycznie może budzić niepokój. Podkreśla jednak, że nie warto trzymać się tych granic w sztywny sposób, lecz uznać subiektywne odczucia klienta. „Można powiedzieć że żałoba trwa całe życie” – dodaje. Wspomnienia i trudne emocje, mimo przepracowanej żałoby, pojawiają się niejednokrotnie przy kolejnych rocznicach, urodzinach lub innych ważnych datach czy sytuacjach związanych z najbliższym zmarłym.
Na podstawie wywiadu z Jagodą Migoń, rozmawiała Monika Paderewska.