Jesteś tutaj: ePsycholodzy.pl > Blog > Terapia Schematów – jak pozbyć się nieadaptacyjnych zachowań i myśli?

Terapia Schematów – jak pozbyć się nieadaptacyjnych zachowań i myśli?

Opublikowane w dniu: 5 sierpnia 2021

Terapia Schematów jest rodzajem innowacyjnego podejścia terapeutycznego wywodzącego się pierwotnie z nurtu poznawczo – behawioralnego, które integruje w swoich założeniach to podejście z psychodynamicznym oraz elementami terapii Gestalt. Jest jedną z trzecio falowych terapii CBT. Za ojca Terapii Schematów uznaje się Jeffrey’a E. Younga. Szczególnie dobrze odpowiada ona pacjentom z głęboko zakorzenionymi trudnościami, m.in. zaburzeniami osobowości.

Emocje i wczesnodziecięce doświadczenia jako główny temat pracy ze schematami

Poza aspektami typowymi dla nurtu poznawczo – behawioralnego, priorytet w Terapii Schematów stanowią emocje oraz praca na wczesnodziecięcych doświadczeniach skupiająca się na odnajdywaniu pierwotnych źródeł konkretnych zachowań i trudności.

Kluczową rolę w Terapii Schematów odgrywa także więź terapeutyczna rozumiana jako relacja powtórnego ograniczonego rodzicielstwa. Oznacza to, że w tej relacji terapeuta przyjmuje rolę rodzica – okazuje troskę, udziela wsparcia, spełnia potrzeby klienta przy jednoczesnym nieprzekraczaniu jego granic.

Schemat – czym właściwie jest?

„Schemat w tej teorii rozumiany jest jako wzorzec i motyw składający się z naszych wspomnień, emocji, przekonań oraz doznań cielesnych” – odpowiada Urszula Makara, psycholog wykorzystujący Terapię Schematów w codziennej praktyce.

Zazwyczaj schematy – zwane także pułapkami życiowymi – wykształcają się w dzieciństwie lub okresie wczesnego dojrzewania i rozwijają się przez całe życie. W momencie, w którym się pojawiają, są one adaptacyjne – nie pojawiają się bez powodu, ale spełniają konkretne role.

W toku życia większość wczesnodziecięcych schematów staje się jednak nieadaptacyjna. Schemat uznaje się za patologiczny, gdy wiąże się z patologicznymi doświadczeniami emocjonalnymi lub/oraz pogorszeniem funkcjonowania w sferze społecznej.

Gdy taki schemat się uruchamia, niesie ze sobą dużo emocji o zabarwieniu negatywnym, takich jak: lęk, smutek, poczucie samotności. Na chwilę obecną wyróżniono 18 schematów podzielonych na konkretne obszary odnoszących się do niezaspokojonych w dzieciństwie potrzeb: bezpieczeństwa, troski, miłości, zabawy, spontaniczności, możliwości wyrażania emocji czy stawiania realistycznych granic.

Jak pracować z nieadaptacyjnymi schematami?

Zazwyczaj klienci stosują jedną z trzech strategii radzenia sobie z nieadaptacyjnymi schematami:

podporządkowanie,
unikanie,
kompensacja

Jaki zatem jest klucz do tego? W terapii długofalowej chodzi przede wszystkim o przekształcanie strategii radzenia sobie na bardziej adaptacyjne.

Aby móc to zrobić, należy najpierw znaleźć i nazwać schematy, z których się korzysta; dostrzec, w jakich konkretnie sytuacjach się one pojawiają. Praca terapeutyczna w tym zakresie opiera się głównie na wyodrębnianiu argumentów przeczących nieadaptacyjnym schematom.

Na podstawie wywiadu z Urszulą Makarą, rozmawiała Monika Paderewska.

Ta strona używa plików cookies